Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước đã có những sửa đổi quan trọng liên quan đến việc phục hồi danh dự cho người bị thiệt hại, đặc biệt là trong các trường hợp liên quan đến hoạt động công vụ. Một trong những điểm đáng chú ý là việc mở rộng phạm vi áp dụng và bổ sung trách nhiệm chủ động cho cơ quan quản lý. Điều này có ý nghĩa lớn trong việc bảo vệ quyền lợi của công dân và đảm bảo tính minh bạch trong hoạt động của cơ quan nhà nước, bao gồm cả những vấn đề liên quan đến đồng phục cơ quan nhà nước khi thực hiện công vụ.
So với quy định trước đây, Luật mới đã mở rộng thêm các trường hợp được phục hồi danh dự, bao gồm: người bị thiệt hại trong hoạt động tố tụng hình sự, công chức bị xử lý kỷ luật buộc thôi việc trái pháp luật, người bị áp dụng các biện pháp xử lý hành chính đưa vào trường giáo dưỡng, cơ sở giáo dục bắt buộc, cơ sở cai nghiện bắt buộc trái pháp luật.
Thông báo bằng văn bản về việc phục hồi danh dự
Việc này đảm bảo quyền lợi của những người chịu thiệt thòi do các quyết định hành chính hoặc tố tụng sai trái, kể cả khi những quyết định đó có liên quan đến việc thực hiện quy định về đồng phục cơ quan nhà nước. Alt: Thông báo bằng văn bản của cơ quan nhà nước về việc tổ chức phục hồi danh dự cho cá nhân bị thiệt hại, thể hiện sự tuân thủ pháp luật.
Cơ quan trực tiếp quản lý người thi hành công vụ gây thiệt hại có trách nhiệm thông báo bằng văn bản cho người bị thiệt hại về việc Nhà nước tổ chức thực hiện phục hồi danh dự trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày có văn bản làm căn cứ yêu cầu bồi thường hoặc kể từ ngày có bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật.
Việc phục hồi danh dự được thực hiện theo các bước cụ thể:
- Đồng ý với nội dung thông báo: Cơ quan trực tiếp quản lý người thi hành công vụ gây thiệt hại thực hiện phục hồi danh dự.
- Không đồng ý với nội dung thông báo: Người bị thiệt hại có ý kiến đề nghị cụ thể để cơ quan có cơ sở thực hiện phục hồi danh dự.
- Đề nghị chưa thực hiện phục hồi danh dự: Việc phục hồi danh dự được thực hiện khi người bị thiệt hại có yêu cầu bằng văn bản.
- Từ chối quyền được phục hồi danh dự: Người bị thiệt hại không còn quyền yêu cầu phục hồi danh dự (phải thể hiện bằng văn bản hoặc biên bản có chữ ký/điểm chỉ).
- Người bị thiệt hại chết: Cơ quan trực tiếp quản lý người thi hành công vụ gây thiệt hại thực hiện việc đăng báo xin lỗi và cải chính công khai.
Hình thức phục hồi danh dự bằng xin lỗi công khai
Việc xin lỗi và cải chính công khai có thể diễn ra tại nơi cư trú của cá nhân hoặc trụ sở của pháp nhân thương mại, đồng thời đăng báo xin lỗi và cải chính công khai. Alt: Hình ảnh minh họa hoạt động phục hồi danh dự, với đại diện cơ quan nhà nước xin lỗi công khai cá nhân bị thiệt hại.
Các hình thức phục hồi danh dự được quy định rõ ràng, bao gồm:
- Đối với người bị thiệt hại trong hoạt động tố tụng hình sự: Trực tiếp xin lỗi và cải chính công khai tại nơi cư trú/trụ sở và đăng báo xin lỗi và cải chính công khai.
- Đối với người bị thiệt hại trong trường hợp bị buộc thôi việc trái pháp luật, bị áp dụng các biện pháp xử lý hành chính: Phục hồi danh dự được thực hiện bằng hình thức đăng báo xin lỗi và cải chính công khai.
Những quy định này thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Nhà nước đến việc bảo vệ quyền lợi của công dân, đồng thời nâng cao trách nhiệm của các cơ quan công quyền trong việc thực thi pháp luật, đặc biệt là trong những vấn đề liên quan đến công chức, viên chức và đồng phục cơ quan nhà nước. Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước năm 2017 có hiệu lực từ ngày 01/7/2018, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam.